کد مطلب:106771 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:166

[صفحه 466]

(هر كس خود را به پیشوایی مردم گمارد، باید پیش از تعلیم دیگری نخست به تعلیم خود بپردازد و به جای آن كه به گفتار، دیگری را تربیت كند، باید به رفتار ادب كننده ی او باشد. و آن كس كه آموزنده و ادب كننده ی خویشتن است سزاوارتر به احترام است تا آن كه مردم را آموزش و پرورش می دهد. امام (ع) به آداب رهبران علم و فضایل اخلاقی اشاره فرموده است: 1- بر پیشوا واجب است كه نخست خویشتن را تعلیم دهد، یعنی: نسبت به آدابی كه داناست خویشتن را تمرین دهد تا رفتار و گفتارش موافق علم و آگاهی اش باشد، برای این كه مردم برای پیروی از آنچه از رفتار و حالات پیشوایان ببینند آماده ترند تا گفتار تنها، بخصوص وقتی كه در رفتارها خلاف آن را مشاهده كنند، چه، این خود باعث بدگمانی در گفته های مخالف رفتار، و گستاخی در مخالفت سخنانی كه از آنان زبانزد شده، می گردد، هر چند كه به ظاهر راست و درست باشند. و به چنین مطلبی شعر زیر اشاره دارد: از دیگران آنچه را كه خود نظیر آن را انجام می دهی، نهی نكن كه اگر چنین كنی، برای تو ننگ بزرگی است 2- امام او را راهنمایی كرده است، بر این كه آموزش دیگران نخست به وسیله روش درست و رفتار پسندیده انجام گیرد به

همان دلیلی كه بیان شد، طبیعت انسانها با دیدن رفتار، رامتر و اثرپذیرتر است تا گفتار، و بعد هم آن روش و رفتار باید با گفتار مطابق باشد. آنگاه امام (ع) با این بیان كه آن كسی كه خود را ادب كند، سزاوارتر به بزرگداشت و احترام است تا آن كه دیگران را ادب كند، وی را به تادیب نفس واداشته است. توضیح آن كه كسی كه خود را به فضیلتی ادب می كند كامل می گردد و ادب كردن دیگران فرع بر ادب كردن خویشتن است، و اصل ارزشمندتر و سزاوارتر به تعظیم است تا فرع.. این مطلب به منزله ی صغرا برای قیاس مضمری است كه كبرای مقدر آن چنین است: آن كس كه سزاوارتر به احترام باشد، لازم است چیزی را اول خود انجام دهد كه به خاطر آن نسبت به دیگران شایسته تر به احترام گشته است.

صفحه 466.